Transakcje typu IRS (Interest Rate Swap) to instrumenty finansowe zabezpieczające przed ryzykiem związanym ze zmianą stóp procentowych, najczęściej zwierane w przypadku zaciągnięcia kredytu.
Czym są transakcje typu IRS
Transakcja zamiany stóp procentowych IRS związana z zaciągniętym kredytem to umowa pomiędzy dwiema stronami (Bankiem i Spółką będąca kredytobiorcą), które zobowiązują się do wymiany serii płatności odsetkowych w tej samej walucie, naliczanych od uzgodnionej nominalnej kwoty i dla ustalonego okresu, przy czym jedna ze stron płaci odsetki oparte na stałym oprocentowaniu, zaś druga na oprocentowaniu zmiennym.
W zależności od wysokości zmiennej stopy bazowej na dany moment, Spółka może uzyskiwać na tych transakcjach dodatni lub ujemny wynik tj. albo Spółka jest zobowiązana wypłacić bankowi należną kwotę w ramach transakcji IRS, albo to Bank wypłaca w ramach transakcji IRS określoną kwotę pieniędzy.
Dodani wynik na kontraktach IRS w świetle art. 15c ustawy o CIT
W ostatnim czasie pojawiły się wątpliwości, czy przepływy wynikające z kontraktów IRS, a w szczególności dodatni wynik, powinny być uwzględniane w kalkulacji nadwyżki kosztów finansowania dłużnego zgodnie z art. 15c ustawy o CIT.
Zagadnienie to było przedmiotem w sprawie o wydanie kilku indywidualnych interpretacji podatkowych z października 2024 r.
Przykładowo, w interpretacji indywidualnej, sygn. 0114-KDIP2-2.4010.400.2024.1.AP w stanie faktycznym Spółka pozyskała finansowanie zewnętrzne w formie kredytu, oprocentowane według zmiennej stopy procentowej. Celem zabezpieczenia ryzyka zmiany stopy procentowej i zgodnie z wymogami umowy kredytowej Spółka zawarła umowę hedgingową, w ramach której nabyła instrument finansowy, tj. instrument CAP, dzięki któremu Bank gwarantuje, że zwróci Spółce różnice wynikające ze wzrostu stóp procentowych ponad poziom ustalony w umowie. Spółka jako nabywca instrumentu CAP zabezpiecza się w ten sposób przed wzrostem stóp. W związku z tym, Spółka zadała pytanie, czy przysługuje jej prawo do pomniejszenia wartości kosztów finansowania dłużnego, o których mowa w art. 15c ust. 12 ustawy o CIT, obliczanej na potrzeby art. 15c ustawy o CIT o dodatni wynik powstały na rozliczeniu instrumentu CAP.
Spółka twierdziła, że przysługuje jej prawo do pomniejszenia wartości kosztów finansowania dłużnego o dodatni wynik rozliczenia instrumentu CAP, argumentując to tym, że:
- literalne brzemiennie przepisów ustawy o CIT oraz Dyrektywy ATAD prowadzi do wniosku, że katalog kosztów finansowania dłużnego („KFD”) ma charakter otwarty, tj. umożliwia kwalifikowanie do ww. kosztów elementów innych niż wprost wymienionych w treści przepisu, lecz wykazujących do nich istotne podobieństwo;
- jednocześnie należy zauważyć, że do katalogu KFD Dyrektywa ATAD zalicza wprost określone zyski i straty z tytułu różnic kursowych wynikające z zaciągniętych pożyczek i instrumentów związanych z pozyskaniem finansowania. Konsekwentnie elementami wchodzącymi w skład pojęcia kosztów finansowania dłużnego są zarówno składowe o dodatnim jak i ujemnym skutku ekonomicznym;
- zyski z instrumentu CAP wykazują istotne podobieństwo do różnic kursowych (określonych z tego tytułu zysków i strat) oraz stanowią nierozłączny skutek finansowania dłużnego w formie kredytu, zatem zyski z realizacji instrumentu CAP należy uznać za element kosztów finansowania dłużnego, a co za tym idzie – wynik ekonomiczny instrumentu CAP powinien mieć wpływ na wartość wskazanych kosztów finansowania dłużnego, podobnie jak ma to miejsce w przypadku różnic kursowych.
W wydanej interpretacji organ uznał stanowisko Spółki za prawidłowe, odstępując od uzasadnienia.
Przychody z transakcji zabezpieczających jako przychody o charakterze odsetkowym?
Co ciekawe wcześniej pojawiły się 2 interpretacje prezentujące odmienne stanowiska podatników: interpretacja indywidualna z 30 października 2023 r., sygn. 0114-KDIP2-2.4010.462.2023.2.SP oraz interpretacja indywidualna z 6 lutego 2024 r., sygn. 0111-KDIB1-1.4010.696.2023.2.SG).
W przypadku pierwszej z nich, podatnik zaprezentował stanowisko, zgodnie z którym przychody związane z kontraktami IRS nie stanowią przychodów o charakterze odsetkowym oraz koszty nie stanowią kosztów finansowania dłużnego, argumentując to tym, że zawarta przez niego transakcja hedgingowa zabezpiecza kredyt, ale ten finalnie zabezpiecza kluczowe dla działalności podatnika i spółki – córki transakcje, w tym w szczególności zakup surowców niezbędnych do sfinansowania budowy inwestycji, a więc związana jest z działalnością operacyjną, a nie udzieleniem finansowania.
W tym przypadku organ zgodził się ze stanowiskiem podatnika, odstępując od uzasadnienia.
Druga z powołanych interpretacji zawiera przeciwne stanowisko podatnika mówiące, że rozliczenie dodatniego wyniku finansowego z tytułu transakcji IRS stanowi przychód o charakterze odsetkowym w rozumieniu art. 15c ust. 13 ustawy o CIT. Organ nie zgodził się ze stanowiskiem podatnika, stwierdzając, że Swap stopy procentowej nie stanowi przychodu o charakterze odsetkowym, ponieważ nie stanowi przychodu związanego z przekazaniem innemu podmiotowi środków finansowych. Interpretacja ta została następnie uchylona wyrokiem WSA z dnia 10 września 2024 I SA/Łd 216/24 (orzeczenie nieprawomocne).
Zważywszy na fakt, iż często zawarcie transakcji zabezpieczających zmianę stopy procentowej jest elementem obligatoryjnym zawarcia umowy kredytowej, wymaganym przez banki, prawidłowe rozliczenie wyników transakcji IRS wydaje się kwestią bardzo istotną dla podatników, którzy korzystają z zewnętrznego finansowania swojej działalności. Właściwa bowiem klasyfikacja wpływa na wysokość limitu kosztów finansowania dłużnego. Mając na uwadze, że w wydawanych interpretacjach indywidualnych prezentowane są odmienne stanowiska, należy monitorować jak będzie kształtować się orzecznictwo w tym zakresie.
W przypadku pytań, zapraszamy do kontaktu.
klopaciuk@asbgroup.eu