Planowane zmiany w przepisach podatkowych CIT od 2026 roku mogą znacząco wpłynąć na rozliczenia przedsiębiorców i inwestorów. Jesienią 2025 r. rząd przedstawił projekt nowelizacji ustaw o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT) oraz od osób prawnych (CIT) zawierający rozwiązania uszczelniające system podatkowy. Inicjatywa ta wpisuje się w szerszy trend ciągłych reform, stawiając przed przedsiębiorcami i podatnikami nowe wyzwania.
Nowe zasady w minimalny CIT
Planowana jest zmiana w zakresie uproszczonego sposobu ustalania podstawy opodatkowania podatku w zależności od skali biznesu:
- podatnicy o rocznych przychodach przekraczających 50 mln EUR będą obliczać podstawę minimalnego CIT jako 5% przychodów operacyjnych (poza zyskami kapitałowymi),
- pozostali – jako 3% tych przychodów.
Dodatkowo okres badania rentowności uprawniającej do wyłączenia z minimalnego CIT zostanie skrócony z 3 do 2 lat (brak 2% zysku w którymkolwiek z dwóch ostatnich lat spowoduje objęcie podatkiem).
Doprecyzowanie definicji małego podatnika
Planowana zmiana definicji „małego podatnika” ma ułatwić ustalenie statusu firmy, gdy poprzedni rok podatkowy jest dłuższy lub krótszy niż 12 miesięcy.
W takiej sytuacji próg przychodów (2 mln euro rocznie) będzie liczony proporcjonalnie do liczby miesięcy takiego oku podatkowego. Doprecyzowano także dzień, według którego określić kurs EURO do określenia wartości przychodów przy niestandardowym roku podatkowym.
Wprowadzenie definicji podatnika (podmiotu) rozpoczynającego działalność lub rozpoczynającego prowadzenie działalności
Projekt wprowadza definicję podatnika „rozpoczynającego działalność” lub „rozpoczynającego prowadzenie działalności” (dodanie art. 4d CIT). Zgodnie z propozycją definicji tych nie spełni podmiot, który powstanie m.in. w wyniku przekształcenia innego podmiotu (np. działalności jednoosobowej w spółkę kapitałową).
Warto zauważyć, że dotychczas nowe spółki z przekształcenia mogły korzystać z pewnych preferencji (np. niższa stawka CIT 9% w pierwszym roku). Po zmianie takich preferencji nie będzie – fiskus traktuje to jako kontynuację poprzedniej działalności, co ma zapobiec obchodzeniu limitów.
Zmiana ustalania kosztów przy sprzedaż udziałów po przekształceniu
Obecnie w przypadku sprzedaży udziałów (akcji) spółki kapitałowej powstałej z przekształcenia innej spółki kapitałowej za koszt podatkowy uważa się wartość bilansową majątku spółki przekształcanej na moment przekształcenia (takie podejście jest akceptowane przez sądy administracyjne).
Po zmianie natomiast, w przypadku zbycia udziałów (akcji) spółki powstałej z przekształcenia kosztem będzie historyczny koszt nabycia udziałów pierwotnej spółki.
Skutek praktyczny to wyższy podatek od zbycia udziałów w niektórych schematach restrukturyzacyjnych.
Koniec neutralności likwidacji spółki po przekształceniu
Obecnie możliwe jest przekształcenie spółki kapitałowej w spółkę osobową (spółkę jawną, cywilną), a następnie jej likwidację i (co do zasady) uniknięcie podatku od otrzymanego w wyniku likwidacji majątku.
Projektowane zmiany zakładają, że jeśli likwidacja spółki osobowej nastąpi przed upływem trzech lat od przekształcenia ze spółki kapitałowej, to wartość majątku otrzymanego przez wspólników zostanie objęta podatkiem dochodowym, i będzie to traktowane jak dochód z zysków kapitałowych.
Brak możliwości zmiany stawek amortyzacyjnych wstecz
Planowane jest ograniczenie możliwości zmiany stawek amortyzacji po zakończeniu roku - decyzje co do obniżenia lub podwyższenia stawek trzeba będzie podjąć najpóźniej do terminu złożenia zeznania za dany rok. To oznacza koniec z dostosowywaniem amortyzacji „po fakcie” w zależności od wyniku finansowego – firmy muszą wcześniej zaplanować optymalny poziom odpisów. Dotychczas takie podeście było akceptowane przez sądy administracyjne.
Ponadto, podatnicy korzystający ze zwolnień z CIT (np. w SSE, Polskiej Strefie Inwestycji) nie będą mogli stosować przyspieszonej amortyzacji dla aktywów objętych zwolnieniem.
Nieruchomości inwestycyjne – brak amortyzacji podatkowej
Spółki nieruchomościowe nie dokonają odpisów amortyzacyjnych od nieruchomości inwestycyjnych, które wyceniane są do wartości godziwej (a więc, które nie są amortyzowane księgowo). Dotychczas istniał spór co do możliwości dokonywania takich odpisów podatkowych – ostatecznie w serii wyroków w br. Naczelny Sąd Administracyjnych potwierdził, iż także spółki nieruchomościowe mogą dokonywać odpisów amortyzacyjnych od nieruchomości inwestycyjnych. Nowe przepisy wprost to wykluczą - nie będzie można amortyzować podatkowo ponad odpisy bilansowe.
Wyłączenie możliwości amortyzacji goodwill (wartości firmy) powstałej na skutek przyjęcia do odpłatnego korzystania
Planowane jest zlikwidowanie jednej z możliwości dokonywania odpisów amortyzacyjnych od wartości firmy (goodwill), tj. takiej która powstała na skutek przejęcia do odpłatnego korzystania przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa (np. w ramach leasingu finansowego, gdy odpisów dokonuje korzystający). Planowane jest uchylenie art. 16b ust. 2 pkt 2 lit. b CIT, który to umożliwiał.
Ulga IP Box – dodatkowy wymóg etatów
Preferencja IP Box (5% PIT/CIT od dochodu z kwalifikowanej własności intelektualnej) będzie obwarowana nowym kryterium. Aby korzystać z IP Box, podatnik będzie musiał:
- zatrudniać co najmniej 3 osoby na etat (przez min. 300 dni w roku) lub
- ponosić miesięcznie koszty z tytułu wypłaty wynagrodzenia na rzecz przynajmniej 3-ch osób zatrudnionych na podstawie innej umowy niż umowa o pracę w kwocie stanowiącej co najmniej trzykrotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia (chodzi o umowy dla których spółka jest płatnikiem PIT lub ZUS).
„Bezpieczna przystań” możliwa tylko dla pożyczek ze zmiennym procentem
Firmy korzystające z uproszczonych rozliczeń cen transferowych dla pożyczek muszą zwrócić uwagę na nowe ograniczenie. Safe harbour dla odsetek od pożyczek od podmiotów powiązanych obejmie wyłącznie pożyczki o zmiennym oprocentowaniu (stawka bazowa + marża). Zmiana ta oznacza, że pożyczki ze stałą stopą procentową nie będą kwalifikowały się do tego uproszczonego mechanizmu rozliczeń cen transferowych.
Umorzenie udziałów i obniżenie kapitału – jasne rozliczenie kosztów
Planowane jest uregulowanie ustalania dochodu w przypadku obniżenia wartości nominalnej udziałów (akcji). Przychód otrzymany z tytułu obniżenia wartości nominalnej udziałów (akcji), będzie pomniejszany o część kosztu nabycia udziałów odpowiadającą skali obniżki. W uproszczeniu - jeśli spółka zwraca wspólnikowi część wkładu, to odpowiednia proporcja pierwotnego kosztu zakupu udziałów będzie kosztem podatkowym.
Dzięki tej zmianie zniknie ryzyko sporu z fiskusem o to, jak rozliczyć podatkowo wypłaty z tytułu redukcji kapitału – podatnik z góry wie, że może odliczyć część historycznego kosztu.
Konsekwencje dla przedsiębiorców
Nowelizacja ustawy o CIT znacząco zmieni zasady rozliczeń podatkowych spółek – od nowych reguł minimalnego CIT, przez ograniczenia w amortyzacji i restrukturyzacjach, po doprecyzowanie zasad ustalania kosztów podatkowych. Dla wielu firm będzie to moment, w którym konieczne stanie się ponowne przeanalizowanie struktury działalności oraz dotychczasowych modeli rozliczeń.
Eksperci ASB pomagają przedsiębiorstwom przygotować się do nadchodzących zmian, w tym ocenić potencjalne skutki finansowe wynikające z nowych przepisów oraz opracować optymalne strategie, minimalizujące ryzyka podatkowe.
Autor: Marta Skrodzka, Senior Tax Manager, Mateusz Kostro, Tax Consultant
Więcej artykułów z działu podatkowego:
Dostosowanie JPK_VAT z deklaracją do Krajowego Systemu e-Faktur oraz systemu kaucyjnego – Ministerstwo Finansów planuje zmiany
Obowiązek CBC-P - kto i kiedy powinien je złożyć w 2025 roku
Obowiązkowy KSeF dla największych – problemy dla mniejszych
W trosce o zdrowie obywateli, czyli o planowanych zmianach w opłacie cukrowej i podatku akcyzowym.
