W interpretacji podatkowej z dnia 21 września 2021 sygn. 0112-KDIL3.4012.216.2021.2.MBN Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej (dalej jako: „DKIS”) potwierdził stanowisko podatnika, że ma ona prawo do odliczenia podatku naliczonego od poczynionych nakładów związanych z budową budynku mieszkalno - usługowego, a sam fakt braku zgłoszenia rejestracyjnego VAT-R nie może podatnika niego pozbawiać. Zastrzegł jednak, że sama realizacja prawa do odliczenia może nastąpić dopiero po uzyskaniu przez Wnioskodawczynię statusu zarejestrowanego (czynnego) podatnika VAT.
Stanowisko skarbówki o możliwości odliczenia podatku naliczonego za wcześniejszy okres jest jak najbardziej korzystne. Co więcej jest ono potwierdzeniem np. tezy wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej jako: „TSUE”) w sprawie C-400/98, w którym TSUE stwierdził, iż prawo do odliczenia podatku naliczonego związanego z dokonaniem inwestycji nie jest uzależnione od dokonania wcześniejszej rejestracji dla celów podatku VAT. Potwierdzeniem takiej tezy mogą być także wyroki TSUE w sprawach C-268/83 oraz C-110/94, gdzie TSUE wskazał, że powstanie prawa do odliczenia nie zależy od formalnego uznania statusu podatnika przez organy podatkowe. Nabywane jest ono automatycznie, z chwilą uzyskania statusu podatnika, którym się staje w momencie pierwszych inwestycji związanych z przyszłą działalnością gospodarczą.
Natomiast w sprawie C-385/09 wynika, że prawo do odliczenia powstaje w momencie, w którym podatek ten stał się należny, a jego powstanie nie jest w żaden sposób uzależnione od formalnego uznania statusu podatnika przez organ skarbowy, ale od zaistnienia po stronie podatnika zamiaru, potwierdzonego obiektywnymi dowodami, prowadzenia działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów dotyczących VAT.
W interpretacji DKIS wskazał, że ustawa o VAT nie pozbawia podatnika prawa do dokonania odliczenia podatku VAT od zakupów poczynionych przed rejestracją, o ile zakupione towary i usługi będą wykorzystywane do bieżącej (lub przyszłej) działalności opodatkowanej (oraz ewentualnie spełniać inne warunki określone w przepisach ustawy o VAT). Niemniej ustawodawca dla realizacji tego prawa narzucił podatnikom obowiązek rejestracji jako podatnik VAT czynny, a zatem podatnik nabywa prawo do odliczenia podatku naliczonego w momencie powstania obowiązku podatkowego i otrzymania faktury, lecz aby uprawnienie to zrealizować musi posiadać status podatnika VAT czynnego w momencie realizacji uprawnienia. Powyższe oznacza, że w momencie złożenia zgłoszenia rejestracyjnego podatnik spełni warunek formalny i od tego momentu może realizować uprawnienia do odliczenia podatku naliczonego.
I tutaj, pojawia się problem techniczny niezrozumiały dla podatnika. Pomimo bowiem potwierdzenia prawa do odliczenia podatku naliczonego powstałego przed dniem rejestracji VAT istnieje w praktyce problem techniczny związany z samą rejestracją podatnika jako podatnika VAT czynnego. Z doświadczeń wynika, iż podatnicy w celu złożenia zgłoszenia rejestracyjnego na formularzu VAT-R z mocą wsteczną tj. od chwili faktycznego nabycia statusu podatnika VAT (czyli rozpoczęcia wykonywania czynności gospodarczych) powinni najpierw:
- złożyć zgłoszenie rejestracyjne VAT-R z datą bieżącą, a następnie
- złożyć aktualizację tegoż zgłoszenia celem dokonania wstecznej rejestracji z informacją, kiedy to rozpoczęto faktyczne wykonywanie czynności gospodarczych celem obowiązkowego rozliczenia podatku należnego jak i skorzystania z prawa do rozliczenia podatku naliczonego.
A zatem prawo do rejestracji wstecznej na VAT choć istnieje, to z niezrozumiałych przyczyn nie można tego dokonać poprzez jeden formularz rejestracyjny VAT-R. Z praktycznego punktu widzenia jest to uciążliwość, a ostateczny rezultat czy to po złożeniu od razu zgłoszenia rejestracyjnego VAT-R z datą wsteczną (faktycznego rozpoczęcia wykonywania czynności gospodarczych) czy też najpierw złożenia zgłoszenia rejestracyjnego VAT-R z datą bieżącą a następnie jego aktualizacja z datą wsteczną rozpoczęcia wykonywania czynności gospodarczych na potrzeby rejestracji jako podatnika VAT czynnego jest identyczny.
W przypadku pytań dotyczących tego lub innych tematów w zakresie podatku VAT prosimy o kontakt z naszymi ekspertami podatkowymi:
