W Polsce dyskusja na temat wprowadzenia podatku cyfrowego trwa od kilku lat i wpisuje się w szerszy, europejski, kontekst poszukiwania sprawiedliwych rozwiązań podatkowych dla gospodarki cyfrowej. Coraz więcej firm, zwłaszcza gigantów technologicznych, takich jak Google, Amazon, Meta (Facebook, Instagram) czy Apple, prowadzi działalność na skalę międzynarodową, osiągając gigantyczne zyski, ale płacąc stosunkowo niewielkie podatki w krajach, w których generują przychody. To właśnie ta luka stoi za chęcią wdrożenia podatku cyfrowego.
Czym jest podatek cyfrowy?
Podatek cyfrowy to specjalny rodzaj podatku, który ma na celu opodatkowanie przychodów generowanych przez przedsiębiorstwa działające w sektorze cyfrowym, a w szczególności przez międzynarodowe platformy internetowe. Kluczową cechą tego podatku jest to, że jego podstawą nie są tradycyjne zyski przedsiębiorstwa, lecz przychody uzyskiwane z działalności na danym rynku – nawet jeśli firma nie ma w nim fizycznej siedziby.
Najczęściej omawianym modelem podatku cyfrowego jest tzw. Digital Services Tax (DST), który zakłada opodatkowanie określonego procentu (np. 2–3%) od przychodów uzyskanych z reklam internetowych, handlu danymi użytkowników czy prowizji od transakcji na platformach cyfrowych.
Argumenty za wprowadzeniem podatku cyfrowego
Zwolennicy podatku cyfrowego podkreślają konieczność dostosowania prawa podatkowego do nowej rzeczywistości gospodarczej. Twierdzą, że obecny system sprzyja unikania opodatkowania przez firmy technologiczne, które potrafią optymalizować swoje struktury podatkowe poprzez zakładanie siedzib w krajach o niskim opodatkowaniu, takich jak Irlandia czy Luksemburg. Podatek cyfrowy miałby więc na celu przywrócenie sprawiedliwości podatkowej, wyrównując szanse między firmami lokalnymi a globalnymi korporacjami.
Krytyka i kontrowersje
Pomimo licznych zalet, podatek cyfrowy wzbudza wiele kontrowersji. Przeciwnicy zwracają uwagę, że może on prowadzić do dyskryminacji firm amerykańskich, które dominują na rynku cyfrowym, co może skutkować napięciami handlowymi. Ponadto, istnieje ryzyko, że koszty podatku zostaną przerzucone na użytkowników końcowych lub małych przedsiębiorców korzystających z usług gigantów cyfrowych.
Kolejnym problemem jest brak jednolitego podejścia na poziomie międzynarodowym. Różnice w stawkach i konstrukcji podatku między państwami mogą do tzw. podwójnego opodatkowania – sytuacji, w której ta sama działalność jest opodatkowana w więcej niż jednym kraju.
Inicjatywy międzynarodowe
Z powodu tych trudności wiele organizacji międzynarodowych – w tym OECD (Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju) – pracuje nad globalnym porozumieniem w sprawie opodatkowania gospodarki cyfrowej. W 2021 roku ponad 130 krajów zgodziło się na ogólny zarys reformy podatkowej, zakładającej m.in. minimalny globalny podatek dochodowy oraz nowe zasady opodatkowania cyfrowych gigantów w miejscach, gdzie faktycznie prowadzą działalność.
Chociaż porozumienie to jest krokiem w stronę sprawiedliwego systemu podatkowego, jego wdrożenie w praktyce może potrwać wiele lat. W międzyczasie państwa wprowadzają własne, tymczasowe rozwiązania, w tym właśnie podatek cyfrowy.
Podatek cyfrowy w Polsce
Dotychczas Polska nie wprowadziła jeszcze pełnoprawnego podatku cyfrowego, takiego jak np. we Francji czy we Włoszech. Rząd deklaruje jednak, że jeśli nie zostanie osiągnięte porozumienie w tej sprawie na poziomie Unii Europejskiej lub OECD, rozważy samodzielne wprowadzenie odpowiednich regulacji.
Podatek cyfrowy w Polsce, choć wciąż w fazie projektowej, może w przyszłości odegrać kluczową rolę w finansowaniu rozwoju cyfrowego państwa, zwłaszcza w kontekście inwestycji w edukację cyfrową, e-administrację oraz walkę z dezinformacją w internecie.
Czytaj więcej na temat doradztwa podatkowego ASB Group
Dodatkowe pytania? Skontaktuj się z autorem:
