Prawem podatnika jest uprawnienie do obniżenia podatku VAT należnego o kwotę podatku naliczonego za poszczególny okres rozliczeniowy. W celu obniżenia podatku VAT podatnik jest zobowiązany do spełnienia szeregu wymogów. Jednym z nich jest związek zakupionych towarów / usług z prowadzoną działalnością gospodarczą.
Stąd, niektórym podatnikom może nasunąć się pytanie – czy od nabycia usług wynajmu lokali mieszkalnych na rzecz pracowników przysługuje prawo do odliczenia? Jak obecnie kształtuje się orzecznictwo dotyczące tej problematyki, w szczególności uwzględniając wyrok NSA o sygn. I FSK 281/23?
Więcej o powyższej problematyce możecie dowiedzieć się w następnych slajdach.
Przybliżenie problematyki w świetle podatku VAT
Zdarza się iż spółki, w ramach prowadzonej działalności gospodarczej poza szeregowymi pracownikami, potrzebują również wykwalifikowanego personelu, którego brakuje w określonej lokalizacji lub zmuszone są do alokacji personelu w wyniku np. prowadzonego zlecenia. Niekiedy też spółki wykorzystują swoje zasoby od spółek powiązanych, działających w ramach grupy, poprzez oddelegowanie części personelu, co wiąże się z koniecznością najmu mieszkań.
Zgodnie z art. 86 ust. 1 Ustawy o VAT w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, jeżeli przepis nie stanowi inaczej.
Stąd, wnioskować można, że wystawiane faktury najmu dla oddelegowanych pracowników na rzecz spółki podlegają prawu do odliczenia na zasadach ogólnych (nie ma bowiem żadnych przepisów wyłączających w tym zakresie).
Wyrok NSA z dnia 12.12.2023 o sygn. I FSK 281/23
Zgodnie z orzeczeniem NSA o sygn. I FSK 281/23:
- Brak konkretnej transakcji opodatkowanej nie zawsze prowadzi do utraty prawa do odliczenia VAT, bowiem tak zwane „koszty ogólne” mogą stanowić element cenotwórczy produktów podatnika (towarów lub usług);
- zagwarantowane pracownikom przez spółkę mieszkania mogą mieć decydujący wpływ na zdecydowanie się na podjęcie pracy w ramach oddelegowania poza miejsce dotychczasowego zamieszkania. Stąd takie wydatki na najem lokali co prawda nie mają bezpośredniego odniesienia do osiąganych obrotów, niemniej jednak właśnie ich poniesienie determinuje uzyskanie obrotu opodatkowanego podatkiem od towarów i usług;
- element udostępnienia lokalu na rzecz swoich pracowników jest „efektem ubocznym” prowadzonej działalności gospodarczej.
Powyższe stanowisko NSA potwierdzają też inne wyroki poruszające daną problematykę, m.in. wyrok NSA z 2 czerwca 2023 r. o sygn. I FSK 542/19 oraz wyrok NSA z 29 października 2019 r. o sygn. I FSK 1281/17.
Konkluzja
Podsumowując, wydatki na najem lokali mieszkalnych dla pracowników spółki (nawet w sytuacji gdy nie mają bezpośredniego odzwierciedlenia w osiąganych obrotach), wpływają na uzyskanie obrotu opodatkowanego VAT niejako poprzez zabezpieczenie utrzymania źródła przychodu.
W konsekwencji spółka powinna mieć zatem prawo do odliczenia podatku naliczonego związanego z ich poniesieniem. Wynika to nie tylko z przepisów Ustawy o VAT, lecz też potwierdza te stanowisko ukształtowana linia orzecznicza.
