Ministerstwo Finansów opublikowało projekt nowelizacji ustawy od osób fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (CIT), oznaczony numerem UDER23, który ma na celu uproszczenie systemu podatkowego, zmniejszenie formalności oraz ograniczenie nadmiernych sankcji. Zmiany te mają wejść w życie 1 stycznia 2026 r.
Zniesienie sankcji dla Podatkowych Grup Kapitałowych w przypadku dokonania transakcji z podmiotami powiązanymi spoza grupy na warunkach nierynkowych
Obecnie, zgodnie z art. 1a ust. 2 pkt 3 lit. b ustawy o CIT, jeśli Podatkowa Grupa Kapitałowa (PGK) dokonuje transakcji kontrolowanej z podmiotem powiązanym spoza grupy na warunkach odbiegających od rynkowych, skutkuje to automatyczną utratą statusu podatnika CIT przez całą PGK, ze skutkiem wstecznym.
W praktyce oznacza to, że nawet niezamierzone ustalenie nierynkowych warunków może prowadzić do natychmiastowej utraty statusu podatnika przez PGK, z mocą wsteczną. Nawet późniejsza korekta warunków transakcji nie anuluje skutku prawnego, co potwierdził Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 3 września 2024 r. (sygn. II FSK 815/24), wskazując, że dokonanie transakcji na warunkach nierynkowych skutkuje utratą statusu podatnika CIT przez PGK z mocy prawa, niezależnie od późniejszych działań naprawczych.
Planowana nowelizacja ma na celu uchylenie tej sankcji, co oznacza, że PGK nie będzie automatycznie tracić statusu podatnika CIT w przypadku zawarcia nierynkowej transakcji z podmiotem powiązanym spoza grupy. Już w uzasadnieniu MF zauważa, że ”sankcja może być niewspółmierna do naruszenia, w szczególności w związku ze specyfiką zagadnienia cen transferowych”, czym wychodzi naprzeciw postulatom podatników.
Jednakże obowiązki wynikające z przepisów o cenach transferowych, takie jak ustalanie cen na warunkach rynkowych oraz sporządzanie odpowiedniej dokumentacji, pozostaną w mocy.
Alternatywny sposób zwrotu podatku w przypadku cofnięcia zezwolenia SSE lub uchylenia decyzji o wsparciu w zakresie wspierania nowych inwestycji (PSI)
Projekt przewiduje również zmianę art. 21 ust. 5c pkt 1 ustawy o PIT oraz art. 17 ust. 6 pkt 1 ustawy o CIT, umożliwiając podatnikom posiadającym więcej niż jedno zezwolenie lub decyzję o wsparciu, w przypadku ich cofnięcia lub uchylenia, zwrot jedynie tej części niezapłaconego podatku, która odpowiada dochodowi uzyskanemu z działalności objętej cofniętym zezwoleniem lub uchyloną decyzją, pod warunkiem prowadzenia odpowiedniej ewidencji rachunkowej.
Obecnie, powyższe regulacje prowadzą do konieczność zwrotu maksymalnej dopuszczalnej pomocy wynikającej z uchylonej decyzji lub cofniętego zezwolenia, co może skutkować obowiązkiem zapłaty przez podatnika kwoty podatku znacząco wyższej, niż faktyczna wartość udzielonej pomocy publicznej. Praktyka taka jest nieproporcjonalna i może prowadzić do niezamierzonych negatywnych skutków.
Zniesienie obowiązku corocznego składania informacji o wspólnikach spółki jawnej
Nowelizacja zakłada dodanie ust. 3a do art. 1 ustawy o CIT, przewidując zniesienie obowiązku corocznego składania informacji CIT-15J przez spółki jawne, których wspólnikami nie są wyłącznie osoby fizyczne, w sytuacji gdy skład wspólników nie uległ zmianie.
Cel nowelizacji ustawy o CIT 2026
Zmiany te są częścią szerszego rządowego planu gospodarczego na 2025 rok, znanego jako „Polska. Rok przełomu”, który ma na celu eliminację zbędnych procedur administracyjnych, redukcję kosztów prowadzenia działalności oraz zwiększenie przejrzystości systemu podatkowego.
Jak czytamy w uzasadnieniu do projektu proponowane regulacje „wprowadzają rozwiązania istotne z punktu widzenia sprawiedliwości podatkowej oraz eliminują wątpliwości interpretacyjne dotyczące stosowania wybranych przepisów o podatku dochodowym. Stanowią tym samym krok w kierunku budowy stabilnego, przyjaznego i zrozumiałego systemu podatkowego.”
Dla przedsiębiorców oznacza to większą pewność prawną i możliwość skupienia się na prowadzeniu działalności gospodarczej. To krok w stronę bardziej przyjaznego i przewidywalnego systemu podatkowego, który uwzględnia realia prowadzenia działalności gospodarczej w złożonym otoczeniu biznesowym.
