Podatnicy dokonujący sprzedaży towarów w ramach eksportu towarów, mogą zastosować stawkę VAT 0%. W celu skorzystania z tej stawki podatnik musi posiadać odpowiednie dokumenty potwierdzające, iż towar rzeczywiście opuścił terytorium Unii Europejskiej.
Czym ogólnie jest eksport towarów?
O eksporcie towarów mówimy wtedy kiedy wywóz towarów następuje z terytorium Polski poza terytorium Unii Europejskiej. Eksport towarów można podzielić na:
- eksport bezpośredni – dostawa towarów realizowana jest bezpośrednio przez sprzedawcę lub firmę transportową, która świadczy usługi na rzecz sprzedawcy;
- eksport pośredni – dostawa towarów realizowana jest przez nabywcę lub firmę transportową, która świadczy usługi na rzecz nabywcy towarów.
Jakie dokumenty należy posiadać, aby zastosować stawkę VAT 0%?
Zgodnie z art. 41 ust. 6a ustawy o VAT dokument potwierdzający wywóz towaru poza terytorium Unii Europejskiej jest:
- dokument w formie elektronicznej otrzymany z systemu teleinformatycznego służącego do obsługi zgłoszeń wywozowych albo potwierdzony przez właściwy organ celny wydruk tego dokumentu (komunikat IE-599);
- dokument w formie elektronicznej pochodzący z systemu teleinformatycznego służącego do obsługi zgłoszeń wywozowych, otrzymany poza tym systemem, jeżeli zapewniona jest jego autentyczność;
- zgłoszenie wywozowe na piśmie utrwalonym w postaci papierowej złożone poza systemem teleinformatycznym służącym do obsługi zgłoszeń wywozowych albo jego kopia potwierdzona przez właściwy organ celny (dokument SAD).
Podczas trwania procedury celnej są nadawane kolejne komunikaty, m.in. komunikat IE-529 potwierdzający rozpoczęcie procedury eksportowej. Jednakże posiadanie komunikatu IE-599 jest najsolidniejszym dowodem uprawniającym podatnika do zastosowania stawki VAT 0%.
Kiedy najpóźniej należy uzyskać komunikat IE-599, aby móc zastosować stawkę VAT 0%?
Zgodnie z art. 41 ust. 6, 6b-8 ustawy o VAT dokument potwierdzający wywóz towarów należy posiadać do 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu [przed upływem terminu złożenia deklaracji] w którym faktycznie dokonano dostawy towarów. Przykład: Firma A sprzedała i wysłała towar do Norwegii 2 września 2024, komunikat IE-599 powinien być otrzymany najpóźniej 25 października 2024. A jeśli takiego dokumentu brakuje, podatnik może wstrzymać się dłużej o jeden miesiąc z wykazywaniem transakcji eksportowej pod warunkiem posiadania dokumentu celnego potwierdzającego rozpoczęcie procedury eksportowej, np. IE529 lub MRN.
Analogiczne zasady obowiązują przy rozliczeniach kwartalnych.
Brak dokumentu IE-599
W ustawie o VAT ujęto przykładowy zbiór dokumentów, które są wymagane dla zastosowania stawki 0%. Organy podatkowe co jakiś czas podejmują temat związany z wykazywaniem eksportu ze stawką VAT 0% na podstawie dokumentów innych niż komunikat IE-599. Punktem początkowym w każdej weryfikacji organu podatkowego jest wyrok TSUE C-275/18 z 28 marca 2019 r.
Na podstawie ww. wyroku, są tylko dwie sytuacje, w przypadku których niedopełnienie wymogów formalnych może doprowadzić do utraty prawa do stawki 0%, tj.:
- umyślne uczestnictwo podatnika w oszustwie podatkowym i narażenie na niebezpieczeństwo funkcjonowanie wspólnego systemu VAT;
- naruszenie wymogu formalnego skutkującego uniemożliwieniem przedstawienia przekonywającego dowodu spełnienia wymogów materialnych.
Jeszcze na początku 2023 r. Dyrektor KIS potwierdzał w wydawanych interpretacjach założenia ujęte w powyższych wyroku TSUE, dopuszczając alternatywne dokumenty inne niż komunikat IE-599. Jednakże już w połowie tego samego roku ten sam organ zmienił zdanie wracając do wcześniejszego założenia, iż wyłącznie komunikat IE-599 jest dokumentem potwierdzającym prawo do zastosowania stawki VAT 0%. Natomiast z początkiem roku 2024 r. Dyrektor KIS ponownie zmienił zdanie i w interpretacji indywidualnej z 27 lutego 2024r., sygn. 0113-KDIPT1-2.4012.828.2023.2.AJB dopuścił stosowanie innych dokumentów niż komunikat IE-599. Stanowisko organów podatkowych w rozpatrywanych sprawach nie jest jednolite, dlatego każdy przypadek należy poddać indywidualnej analizie w tym zakresie, gdyż brak odpowiedniej dokumentacji powoduje opodatkowanie transakcji stawką krajową.
O co powinien zadbać przedsiębiorca?
Przy transakcjach eksportowych towarowych kluczowe kwestie to;
- zadbanie o posiadanie odpowiednich dokumentów celnych wymaganych ustawą VAT
- płynna współpraca z agencja celną w celu uzyskania ich w terminie
- zgromadzenie innych dokumentów potwierdzających wywóz towarów w przypadku braku odpowiednich dokumentów celnych oraz w celu weryfikacji prawa do stawki VAT 0% rekomenduje się wystąpienie o interpretację indywidualną ze względu na brak jednolitej wykładni prawa w tym zakresie.
Autor tekstu: Katarzyna Misiak Senior VAT Consultant
