W październiku 2024 r. Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji Kodeksu pracy, który wprowadza nowe zasady dotyczące urlopu macierzyńskiego dla rodziców dzieci urodzonych przedwcześnie lub wymagających dłuższej hospitalizacji po urodzeniu.
Projekt, opracowany przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (MRPiPS), ma na celu dostosowanie systemu urlopów macierzyńskich do specyficznych potrzeb rodzin w trudnych sytuacjach medycznych.
Dotychczasowe przepisy nie uwzględniały terminu porodu ani stanu zdrowia dziecka, zmuszając rodziców wcześniaków i dzieci hospitalizowanych do rozpoczynania urlopu macierzyńskiego od chwili narodzin, co często oznaczało jego wykorzystanie podczas pobytu dziecka w szpitalu.
Komu przysługuje uzupełniający urlop macierzyński?
Dodatkowy urlop będzie przyznawany pracownikom-rodzicom dzieci, które:
- Urodziły się przed 28 tygodniem ciąży lub ważyły mniej niż 1000 gramów – maksymalnie do 15 tygodni urlopu.
- Urodziły się po 28 tygodniu ciąży, ale przed 37 tygodniem – maksymalnie do 8 tygodni urlopu.
- Urodziły się po 37 tygodniu ciąży i wymagały hospitalizacji – pod warunkiem, że ich pobyt w szpitalu trwał co najmniej dwa kolejne dni w okresie od 5 do 28 dnia po porodzie. W tym przypadku urlop przysługuje w wymiarze tygodnia za każdy tydzień pobytu w szpitalu (maksymalnie do 8 tygodni).
Uzupełniający urlop macierzyński będzie udzielany jednorazowo na wniosek składany w postaci papierowej lub elektronicznej przez pracownicę albo pracownika – ojca wychowującego dziecko w terminie nie krótszym niż 21 dni przed zakończeniem korzystania z urlopu macierzyńskiego.
Kluczowe zmiany prawne:
- Wprowadzenie dodatkowego urlopu pozwala na elastyczne dostosowanie jego długości do faktycznego okresu hospitalizacji dziecka. Pobyt dziecka w szpitalu będzie sumowany, a niepełne tygodnie zaokrąglane w górę do pełnych tygodni.
- Za okres uzupełniającego urlopu macierzyńskiego rodzice otrzymają zasiłek w wysokości 100% podstawy wymiaru wynagrodzenia.
- Nowe przepisy uwzględniają również rodziców adopcyjnych, zastępczych oraz opiekunów prawnych, umożliwiając im skorzystanie z dodatkowego urlopu na takich samych zasadach, jak biologiczni rodzice.
- Ustawa wprowadza zmiany w przepisach dotyczących służb mundurowych i innych grup zawodowych, takich jak nauczyciele czy rolnicy, dostosowując ich prawa do nowych zasad urlopów macierzyńskich.
- Urlop przysługuje wyłącznie wtedy, gdy hospitalizacja dziecka spełnia określone warunki czasowe. Na przykład w przypadku dzieci urodzonych po 37 tygodniu ciąży konieczna jest hospitalizacja trwająca co najmniej dwa dni w wyznaczonym okresie po porodzie.
Wprowadzenie uzupełniającego urlopu macierzyńskiego dla rodziców wcześniaków to długo oczekiwana zmiana. Nowe przepisy wymagają od pracodawców dostosowania procedur wewnętrznych i systemów kadrowo-płacowych. Jednocześnie stanowią istotne wsparcie dla pracowników.
Autor: Katarzyna Mrozowska Senior Payroll Specialist
