Każdy podatnik dokonujący eksportu towarów na gruncie ustawy o VAT zadaje sobie pytanie: Czy przysługuje mu prawo do stawki 0% w momencie braku komunikatu IE-599?
Temat na pozór oczywisty, ale w naszej ocenie może wzbudzać wątpliwości.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami ustawy o VAT przez eksport towarów rozumie się dostawę towarów transportowanych lub wysyłanych z terytorium Polski poza granice Unii Europejskiej (UE), która to dostawa wykonywana jest przez dostawcę lub na jego rzecz (eksport bezpośredni) lub przez nabywcę, lub na jego rzecz (eksport pośredni) oraz jest potwierdzona przez właściwy organ celny. Warto zwrócić uwagę, że wywóz towarów powinien nastąpić w wykonaniu czynności określonych w art. 7 ustawy o VAT tj. przeniesienia prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.
Powyższe rozróżnienie ma szczególne znaczenie w przypadku udokumentowania wywozu i zastosowania preferencyjnej stawki 0% dla transakcji eksportu towarów. Dla eksportu bezpośredniego towarów ustawa o VAT wskazuje, iż stawkę podatku 0% stosuje się pod warunkiem, że podatnik przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy otrzymał dokument potwierdzający wywóz towaru poza terytorium UE. Dalej mowa jest, iż dokumentem, takim jest, w szczególności:
- dokument w formie elektronicznej otrzymany z systemu teleinformatycznego służącego do obsługi zgłoszeń wywozowych albo potwierdzony przez właściwy organ celny wydruk tego dokumentu;
- dokument w formie elektronicznej pochodzący z systemu teleinformatycznego służącego do obsługi zgłoszeń wywozowych, otrzymany, poza tym systemem, jeżeli zapewniona jest jego autentyczność;
- zgłoszenie wywozowe na piśmie utrwalonym w postaci papierowej złożone poza systemem teleinformatycznym służącym do obsługi zgłoszeń wywozowych albo jego kopia potwierdzona przez właściwy organ celny.
Z kolei dla eksportu pośredniego towarów mowa jest o tym, że stawka 0% może być stosowana pod warunkiem, że podatnik przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy, w którym dokonał dostawy towarów, otrzymał w szczególności ww. dokument, z którego wynika tożsamość towaru będącego przedmiotem dostawy i wywozu.
Jednocześnie, regulacje celne precyzują, że dokumentem elektronicznym potwierdzającym wywóz towarów poza terytorium Wspólnoty jest komunikat IE-599 generowany przez elektroniczny system służący do obsługi zgłoszeń w formie elektronicznej.
Warto w tym miejscu zauważyć, że w ustawie o VAT przed wyliczeniem dokumentów uznanych jako potwierdzające eksport towarów, zostało użyte określenie „w szczególności”. A zatem jest to katalog otwarty, podany da przykładu i poza wspomnianym komunikatem IE-599, dopuszczalne powinny być również inne alternatywne dokumenty spoza przykładowej listy, za pomocą których można, w naszej ocenie, potwierdzać wywóz towarów poza UE i dających prawo do stawki 0% VAT.
W praktyce jednak często urzędy skarbowe trzymają się ściśle brzmienia przepisów ustawy o VAT, zawężając katalog dokumentów jakimi podatnik może udowodnić wywóz towarów poza UE i tym samym potwierdzić prawo do stawki 0%. Uznają jedynie komunikat IE-599 jako jedyną dopuszczalną formę potwierdzenia wywozu towarów poza UE.
Tymczasem znane jest nam z praktyki stanowisko organów oraz wojewódzkich sądów administracyjnych, kiedy to dla udokumentowania eksportu towarów (bezpośredniego i pośredniego) podatnik może posłużyć się alternatywnymi dokumentami, które, jeśli w sposób jednoznaczny i niebudzący wątpliwości potwierdzają wywóz towarów poza UE, mogą być przedkładane organowi podatkowemu dając prawo podatnikowi prawo do zastosowania stawki 0% VAT np.:
- w interpretacji indywidualnej z 13 sierpnia 2018 r. nr 0112-KDIL1-3.4012.388.2018.2.PR organ uznał, że komunikaty IE-599 wystawione przez urząd celny innego państwa członkowskiego UE otrzymane poza systemem teleinformatycznym są wystarczającym dowodem do zastosowania stawki 0 proc.;
- w interpretacji indywidualnej z dnia 22 stycznia 2019 r. nr 0114- KDIP1-2.4012.779.2018. 1.KT, organ podzielił stanowisko podatnika, który uważał, że posiadane przez niego dokumenty składające się z komunikatu IE-599 zawierającego błędne dane, prawidłowych zgłoszeń importowych towarów w kraju trzecim, dokumentów dostawy, uprawniają go do zastosowania stawki 0% do eksportu bezpośredniego towarów;
- w interpretacji indywidualnej z dnia z dnia 19 marca 2021 r. nr 0114-KDIP1-2.4012.547.2020.1.AC organ uznał, że skoro podatnik przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy dysponuje wydrukiem elektronicznego dokumentu celnego, otrzymanego od austriackich władz celnych, który potwierdza wywóz towarów z Polski poza terytorium Unii Europejskiej, ma prawo do opodatkowania eksportu stawką VAT w wysokości 0%;
- w wyroku WSA w Poznaniu z dnia 2 lutego 2017 r. sygn. akt I SA/Po 993/16 sąd zgodził się z podatnikiem uznając, że oba dokumenty (dokument EAD oraz deklaracja importowa) są dokumentami urzędowymi i łącznie stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo stwierdzone. Stwierdził, iż sam Wywozowy Dokument Towarzyszący (EAD) nie jest dokumentem potwierdzającym wywóz towarów poza granice UE. Jednak zestawienie tego dokumentu z deklaracją importową nie pozostawia wątpliwości, że doszło do wywozu towaru poza granice kraju;
- z uwagi na argumentację warto przytoczyć także wyrok WSA w Łodzi sygn. akt I SA/Łd 437/16 z 23 czerwca 2016 r., gdzie pomimo specyficznego stanu faktycznego dotyczącego eksportu bezpośredniego z terytorium Francji do Nowej Kaledonii (terytorium zamorskie Francji nie wchodzące w skład UE), podatnik nie posiadał komunikatu IE-599, ale przedłożył do urzędu skarbowego dokumenty analogiczne (wydawane w tego typu transakcji przez władze francuskie) zawierające wszystkie dane odpowiadające danym z komunikatu IE-599. Sąd uznał, iż podstawowe znaczenie związane z eksportem towarów, a tym samym możliwość zastosowania stawki preferencyjnej należy łączyć z wyprowadzeniem towaru poza granice UE. Potwierdzenie tego zdarzenia może mieć miejsce w każdej jednoznacznej i wiarygodnej formie. Ponadto, sąd wziął pod uwagę fakt, iż urząd celny wywozu mógł nie stosować komunikatu elektronicznego generowanego przez system ECS, a tym samym podatnik tak jak spółka w sprawie nie powinien ponosić negatywnych konsekwencji tego stanu rzeczy, dlatego iż nie mogła uzyskać komunikatu IE-599, którego państwo wyprowadzenia towaru poprzez właściwe jego organy nie stosowało.
Przykładowe interpretacje i wyroki wskazują, iż w przypadku braku komunikatu IE-599 - zarówno w przypadku eksportu pośredniego jak i bezpośredniego - podatnik nie zawsze jest na straconej pozycji. W naszej ocenie warto podjąć wysiłek udowodnienia wywozu towaru poza terytorium UE, przedkładając dokumenty inne niż tylko te wymienione wprost (jako przykład) w przepisach ustawy o VAT. Z pewnością warto na początku uczynić wszystko, aby komunikat IE-599 uzyskać. Niemniej w razie niepowodzenia można w naszej ocenie udowodnić fizyczny wywóz towarów poza UE i tożsamość wywiezionych towarów poprzez inne dokumenty o charakterze urzędowym np. wystawione przez organy celne innych państw członkowskich UE lub organy celne kraju importu, bądź też dokumenty potwierdzające w sposób jednoznaczny wywóz i tożsamość wywożonych towarów.
Jeżeli zainteresował Cię temat i chcesz uzyskać więcej informacji, zapraszamy do kontaktu z naszymi ekspertami podatkowymi:
