W działalności produkcyjnej zużycie energii elektrycznej stanowi istotny element kosztów operacyjnych. W przypadku zakładów energochłonnych – tj. podmiotów, w których koszty energii przekraczają określony próg w relacji do wartości produkcji sprzedanej – istnieje możliwość odzyskania części zapłaconej akcyzy. Przedsiębiorstwa spełniające ustawowe kryteria mogą złożyć wniosek o zwrot, pod warunkiem że odpowiednio udokumentują swoje uprawnienie.
Kryterium energochłonności - 3% wartości produkcji sprzedanej
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, podstawowym warunkiem skorzystania z prawa do zwrotu akcyzy jest przekroczenie przez firmę progu 3% udziału kosztów energii elektrycznej w wartości produkcji sprzedanej w danym roku podatkowym. Pojęcie „wartości produkcji sprzedanej” należy rozumieć jako przychód ze sprzedaży wyrobów, usług i robót własnych - bez podatku VAT, pomniejszony o kwotę akcyzy, ale powiększony o otrzymane dotacje do produktu. Do tej wartości nie wlicza się przychodów z działalności handlowej ani innych operacji niezwiązanych z podstawową działalnością produkcyjną.
W świetle wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 2023 r., przy kalkulacji kosztów energii należy uwzględnić nie tylko wartość zużytej energii elektrycznej z faktur, ale również opłaty dodatkowe, w tym koszty dystrybucji. Zmiana ta rozszerza katalog kosztów branych pod uwagę i umożliwia większej liczbie przedsiębiorstw spełnienie wymogu energochłonności.
Pozostałe warunki formalne
Oprócz spełnienia kryterium procentowego, przedsiębiorstwo musi również:
- prowadzić działalność gospodarczą zaklasyfikowaną według odpowiednich kodów PKD wskazanych w przepisach,
- nie korzystać równolegle ze zwolnienia z akcyzy z tytułu wykorzystania energii do celów technologicznych (tzw. zwolnienie procesowe),
- prowadzić pełne księgi rachunkowe,
- oraz ponieść faktyczny koszt akcyzy, czyli zapłacić ją w ramach ceny nabywanej energii.
Spełnienie powyższych wymogów jest warunkiem niezbędnym do skutecznego ubiegania się o zwrot części akcyzy za energię elektryczną.
Procedura zwrotu
Proces ubiegania się o zwrot akcyzy wymaga odpowiedniego przygotowania. W pierwszej kolejności należy przeanalizować, czy przedsiębiorstwo spełnia wszystkie wymogi formalne. Kolejnym krokiem jest przygotowanie danych finansowych, ustalenie wartości należnego zwrotu oraz potwierdzenie wyliczeń przez biegłego rewidenta. Dopiero na tej podstawie możliwe jest złożenie kompletnego wniosku wraz z wymaganymi załącznikami.
Termin na złożenie wniosku upływa 31 grudnia za poprzedni rok podatkowy. Choć wydaje się odległy, w praktyce przygotowanie dokumentacji – w tym pozyskanie opinii biegłego rewidenta – wymaga odpowiedniego wyprzedzenia.
Korzyści dla przedsiębiorców
Dla przedsiębiorstw produkcyjnych, których koszty energii stanowią znaczący udział w kosztach działalności, możliwość odzyskania części zapłaconej akcyzy stanowi realną korzyść finansową. Kluczowe znaczenie ma jednak odpowiednie przygotowanie, weryfikacja spełnienia kryteriów i terminowe złożenie wniosku. Uwzględnienie kosztów dystrybucyjnych w kalkulacji otwiera dodatkowe możliwości dla firm, które dotychczas nie spełniały wymogów ustawowych.
Autor: Magdalena Pietrzak, Senior Tax Consultant
Więcej artykułów z działu podatkowego:
Estoński CIT w praktyce: interpretacja KIS o stawkach ryczałtu i statusie małego podatnika
Pozytywne orzeczenia NSA w zakresie możliwości dokonywania amortyzacji podatkowej przez spółki nieruchomościowe
Sprzedaż nieruchomości przez małżonków a VAT - konsekwencje wyroku TSUE
